Formularium Ouderenzorg
Cellulitis en erysipelas
Literatuur geraadpleegd tot: 23/03/2022
- Cellulitis wordt veroorzaakt door bacteriële infecties (vaak streptokokken of stafylokokken) van het subcutane weefsel.
- Erysipelas (wondroos) is een vorm van cellulitis met uitgesproken oppervlakkige inflammatie.
- Een antibiotische behandeling is steeds aangewezen.
- Bij uitgebreide systemische tekenen van infectie, is hospitalisatie voor IV-antibiotherapie en monitoring aangewezen (GRADE 1C*).
- Aangezien het zeer moeilijk is om op klinische basis een onderscheid te maken tussen infectie door streptokokken of stafylokokken, wordt in de meeste recente richtlijnen een behandeling met flucloxacilline aanbevolen.
- Bij klinisch vermoeden van streptokokkeninfectie kan penicilline gebruikt worden. Indien er na 48 uur onvoldoende beterschap is, moet alsnog overgeschakeld worden naar flucloxacilline.
- Indien de patiënt een bekende MRSA-drager zie Beleid bij multiresistente kiemen (MDRO: MRSA, ESBL-E, CPE, VRE,…)
- Zie ook BAPCOC Repertorium BCFI 11.5.9.5: S. Aureus en MRSA
- De geselecteerde aanpak voor ouderen luidt als volgt:
- Niet medicamenteuze maatregelen:
- Adviseer het aangedane lichaamsdeel beperkt te belasten en indien mogelijk hoog te leggen;
- Richtlijnen adviseren het behandelen van huidaandoeningen zoals tinea pedis, intertrigo, lymfoedeem en een ulcus …).
- Een orale behandeling met Flucloxacilline is de eerste keuze.
- Bij penicillineallergie is azithromycine een alternatief.
- Algemene adviezen ter preventie van recidiverende infecties:
- Behandel onderliggende risicofactoren, zoals: zwaarlijvigheid, lymfoedeem, huidmycose, enz…;
- Bij lymfoedeem of veneuze insufficiëntie: steunkousen;
- Bij sterke zwelling kunnen elastische windels gekozen worden..
- Niet medicamenteuze maatregelen:
Introductie
Cellulitis wordt veroorzaakt door bacteriële infecties (vaak streptokokken of stafylokokken) van het subcutane weefsel. Sommige publicaties maken, wat behandeling betreft,geen onderscheid tussen erysipelas en andere vormen van cellulitis
Factoren geassociëerd aan cellulitis zijn de aanwezigheid van wondjes, een ulcus, (interdigitale) intertrigo, lymfoedeem, veneuze insufficiëntie en overgewicht
Complicaties zijn zeldzaam maar kunnen levensbedreigend zijn (evolutie naar sepsis). Het risico hierop is groter bij patiënten met comorbiditeit zoals diabetes mellitus, hartfalen en lever-of nierfunctiestoornissen
Cellulitis recidiveert nogal eens, soms met obliteratie van oppervlakkige lymfevaten en lymfoedeem tot gevolg, hetgeen weer tot recidieven leidt.
Behandeling
Geselecteerd
Niet-medicamenteus
Voorlichting en niet-medicamenteuze maatregelen
Adviseer het aangedane lichaamsdeel beperkt te belasten en indien mogelijk hoog te leggen
Richtlijnen adviseren het behandelen van huidaandoeningen zoals tinea pedis (porte d’entrée), lymfoedeem en een ulcus of wonde
Medicamenteus
Perorale antibiotica: eerste keuze: Penicillinase-resistente smalspectrumpenicilline
Geselecteerde geneesmiddelen: flucloxacilline
Orale antimicrobiële behandeling is aanbevolen bij cellulitis en erysipelas
BAPCOC stelt voor: eerste keuze: flucloxacilline (2 g per dag in 4 giften gedurende 10 dagen) en bij penicillineallergie: azithromycine oraal (500 mg per dag in 1 gift gedurende 3 dagen) of clindamycine oraal (1800 mg per dag in 3 tot 4 giften gedurende 10 dagen).
Selectie
- Het Formularium Ouderenzorg volgt de aanbevelingen van BAPCOC. Flucloxacilline wordt geselecteerd als eerste keuze.
- Alternatief bij penicillineallergie (Repertorium 11.1.1.1: ongewente effecten) : azithromycine
$ . - Bij vermoeden van MRSA infectie, zie [indications:319].
Perorale antibiotica: Bij penicillineallergie: Neomacrolide
Geselecteerde geneesmiddelen: azithromycine
- Azitromycine en clindamycine zijn alternatieven geselecteerd door BAPCOC bij penicillineallergie (zie Repertorium BCFI 11.1.1.1: ongewenste effecten)..
- Azitromycine heeft een gunstiger veiligheidsprofiel dan clindamycine (verantwoordelijk voor Clostridioides difficile-infecties), een groter gebruiksgemak 1 dosis per dag, gedurende 3 dagen) en het is minder duur.
- azithromycine oraal wordt geselecteerd* (500 mg per dag in 1 gift gedurende 3 dagen).
Bij vermoeden van MRSA infectie
- Bij vermoeden van MRSA infectie zie Beleid bij multiresistente kiemen (MDRO: MRSA, ESBL-E, CPE, VRE,…).
Doorverwijzing
Cellulitis en erysipelas op basis van een arterieel of diabetesvoetulcus of bij letsels van de hand: Advies van een specialist
Bij een cellulitis of erysipelas ten gevolge van een chronische wonde kunnen ook gram-negatieve kiemen aan de basis liggen. We raden aan om de behandeling te overleggen met een specialist.
Bij een ernstige infectie van een diabetisch ulcus wordt verwijzing geadviseerd