Formularium Ouderenzorg
Dyspnoe
Literatuur geraadpleegd tot: 31/03/2017
- Dyspnoe, wordt bij voorkeur oorzakelijk aangepakt, maar zuurstof, lorazepam, midazolam en morfine kunnen symptoomverlichting geven.
Belangrijkste wijzigingen
- Prevalentiecijfers voor dyspnoe bij patiënten in een gevorderd of terminaal ziektestadium.
- Bij dyspnoe wordt zuurstof enkel geadviseerd ter behandeling van matige of ernstige dyspnoe of hypoxemie. Indien de patiënt het gevoel heeft er niet mee geholpen te zijn wordt de toediening gestaakt.
Epidemiologie
De prevalentie van dyspnoe bij personen in een gevorderd of terminaal ziektestadium is hoog
- bij kankerpatiënten 16 tot 77%
- bij chronisch hartfalen 18 tot 88%
- bij nierlijden 11 tot 82%
- bij chronisch longlijden 56 tot 98%.
Behandeling
Geselecteerd
Oorzakelijk
Aanpakken onderliggende oorzaak
Gezien de vele, zowel maligne als niet-maligne oorzaken, beïnvloedende factoren en bijkomende symptomen, is een geïndividualiseerde aanpak van dyspnoe noodzakelijk
Niet-medicamenteus
Algemene maatregelen
Het goed positioneren van de patiënt, fysiotherapeutische maatregelen, relaxatietechnieken en geruststelling zijn zinvolle maatregelen. Een voldoende hoge luchtvochtigheid en een niet te hoge omgevingstemperatuur zijn eveneens nuttig
Soms kan gewoon verluchten van de ruimte of gebruik maken van een ventilator verlichting brengen
Medicamenteus
Morfine
Geselecteerde geneesmiddelen: morfine
Systemisch (bv. subcutaan) toegediende opioïden, zoals morfine, (in lage dosis, indien nog geen opioïden werden toegediend) zijn effectief bij dyspnoe
Bij falen niet medicamenteuze therapie en morfine: Benzodiazepines of benzodiazepines en morfine
Geselecteerde geneesmiddelen: midazolam, lorazepam
Benzodiazepines kunnen, door hun anxiolytisch en sedatief effect, dyspnoe verlichten als niet-medicamenteuze maatregelen en opioïden falen
De combinatie van een anxiolyticum met morfine kan eveneens een optie zijn bij het verlichten van ernstige dyspnoe. Zo lijkt het continu toedienen van morfine samen met midazolam (5 à 10 mg / 24u) het dyspnoegevoel positief te beïnvloeden
Te overwegen
Medicamenteus
Zuurstof
Geselecteerde geneesmiddelen: zuurstof
Het nut van zuurstof is zeer beperkt bij dyspnoeïsche patiënten die niet hypoxemisch zijn
Bij luchtwegobstructies: Corticosteroïden
Corticosteroïden kunnen nuttig zijn, o.a. bij uitgesproken luchtwegobstructie. Het effect treedt pas na een paar dagen op. Specialistisch advies is vaak gewenst