Kortwerkende b β₂-mimetica via inhalatie hebben een plaats in alle vormen en graden van astma maar zijn uitsluitend te gebruiken op “as needed” basis$​​​​​​$​​​​​​$​​​​​​.

Veiligheid

• Het gebruik van  β₂-mimetica (zowel kort- als langwerkende) bij ouderen moet steeds zorgvuldig overwogen worden. Het dosisafhankelijk optreden van tachyaritmieën of een verslechtering van een aanwezig ischemisch hartlijden zijn reële risico’s$​​​​​​.

Keuze van kortwerkend  β₂-mimeticum

• Salbutamol is het enige kortwerkende  β₂-mimeticum dat in monovorm beschikbaar is in België en wordt dus geselecteerd.
• Er is geen reden om systematisch nebuliseren te verkiezen boven het gebruik van een dosisinhalator met voorzetkamer$​​​​​​. Zie

Langwerkende  β₂-mimetica

• Langwerkende  β₂-mimetica worden in de behandeling van een acute astma-aanval best niet gebruikt; de GINA richtlijn maakt een uitzondering voor formoterol, dat wegens zijn snelle werking overwogen kan worden, maar dan alleen bij patiënten die reeds inhalatiecorticosteroïden als onderhoudsbehandeling krijgen$​​​​​​.

• salbutamol

Kortwerkende anticholinergica via inhalatie hebben bij de symptomatische behandeling van chronisch astma een plaats na bèta₂-mimetica$​​​​​$​​​​​ en zijn te verkiezen wanneer bèta₂-mimetica gecontra-indiceerd zijn of niet verdragen worden$​​​​​$​​​​​.
Ipratropium is het enig beschikbare kortwerkend anticholinergicum. 

• ipratropium

Een vaste combinatie van een langwerkend β​₂-mimeticum en een inhalatiecorticosteroïd (formoterol + budesonide) als rescue-medicatie wordt door sommige richtlijnen gesuggereerd bij geselecteerde patiënten (o.a. ernstig astma), mits voorafgaand zeer goede voorlichting (om misbruik te voorkomen)$​​​​​$​​​​​.

Naast een beperkte winst wordt echter ook een toename van het aantal patiënten dat de behandeling stopzet omwille ongewenste effecten waargenomen. Gezien er eveneens andere nadelen aan deze behandeling verbonden zijn, zoals hieronder wordt besproken, wordt deze behandelingsoptie niet aangeraden. Dit advies is gebaseerd op volgende gegevens:

• ‘Vaste combinatie budesonide + formoterol als onderhouds- en symptomatische behandeling’ versus ‘Inhalatiecorticosteroïden met symptomatische medicatie apart’ bij volwassenen met matig tot ernstig astma, niet onder controle ondanks hoge doses inhalatiecorticosteroïden
  • Werkzaamheid
    • Vermindering van het aantal astma-aanvallen met nood aan corticosteroïden per os in de groep budesonide/formoterol onderhouds- en symptomatische behandeling (Cochrane review)$​​​​​$​​​​​.
    • Geen verschil in hospitalisatienood (maatstaf voor ernst van astma-exacerbatie) tussen beide groepen$​​​​​$​​​​​.
  • Veiligheid
    • Toename van het aantal patiënten dat behandeling stopzet omwille van ongewenste effecten in de groep budesonide/formoterol onderhouds- en symtomatische behandeling$​​​​​$​​​​​.

• ‘Vaste combinatie van een langwerkend β​₂-mimeticum + inhalatiecorticosteroïd als onderhouds en symptomatische medicatie’ versus ‘combinatie van een langwerkend β​₂-mimeticum + inhalatiecorticosteroïd als onderhoudsbehandeling met symptomatische medicatie apart’
  • Werkzaamheid
    • Daling van het aantal ernstige exacerbaties met nood aan hospitalisatie in de groep met budesonide/formoterol als onderhouds- en symptomatische behandeling$​​​​​.
      • Dit voordeel is in geen enkele van de geïncludeerde RCT´s aangetoond.
      • De geïncludeerde patiënten waren relatief jong (38-45j).
    • Winst in tijd tot eerste ernstige exacerbatie in de groep met beclometason/formoterol als symptoom- en onderhoudsbehandeling$​​​​​$​​​​​.
      • Effectgrootte is beperkt.
      • Eveneens lichte winst op sommige andere eindpunten.

Andere beschouwingen

• Kritische stemmen raden het gebruik van deze vaste combinatie af uit vrees voor overdosering$​​​​​$​​​​​.
• Andere nadelen van het gebruik van deze vaste associatie in 1 inhaler zijn$​​​​​:
  • Het moeilijker afbouwen van de dosis inhalatiecorticosteroïd.
  • Het starten van een combinatiebehandeling wanneer inhalatiecorticosteroïden alleen voldoende kunnen zijn.
  • De kostprijs.