Ga naar de inhoud
Let op: Om de gebruikerservaring op deze site te verbeteren gebruiken we cookies.
Ik ga akkoord Ik ga niet akkoord
Geneesmiddelenfiches
Menu
Login redactie

Formularium Ouderenzorg

Tinea corporis, Tinea cruris en Tinea pedis (atleetvoet)

Literatuur geraadpleegd tot: 14/02/2022

  • Tinea corporis, cruris en pedis worden veroorzaakt door dermatofyten.
  • Dermatofytosen zijn over het algemeen onschadelijk, maar kunnen jeuken en zijn besmettelijk via direct of indirect contact met een besmet persoon of dier. Personen met chronische comorbiditeit, in het bijzonder diabetes, hebben een verhoogd risico.  Deze infecties zijn oppervlakkig en tasten slechts zelden dieper gelegen structuren aan, zelf bij immuungedeprimeerde personen.
  • Gebruikelijke advies is om factoren die de maceratie van de huid bevorderen (hitte, vochtigheid, wrijving) te vermijden.
  • Voor de behandeling van tinea pedis, corporis en cruris (dermatophytosis) zijn azoolderivaten en allylamines (terbinafine) onderzocht en hun doeltreffendheid is vergelijkbaar.
  • Omdat de wijze van aanbrengen een grote rol speelt in het genezingsproces, is het belangrijk dat dit op een professionele manier gebeurt (bijvoorbeeld: iemand van het verplegend personeel van het WZC).
  • Voor de behandeling van dermatofytose (Tinea corporis, cruris en pedis) selecteert het Formulier Ouderenzorg:
    1. Niet-medicamenteuze maatregelen:
      1. een goede hygiëne en vermijden van factoren die maceratie van de huid bevorderen.
      2. algemene maatregelen om de verspreiding van infecties te voorkomen
    2. Bij oppervlakkige mycosen geeft een lokale behandeling meestal voldoende resultaat. Een orale behandeling is niet meer werkzaam, maar geeft wel aanleiding tot meer ongewenste effecten.
      1. Eerste keuze: Isoconazolcrème, wegens verschil in kostprijs.
      2. Bij onvoldoende verbetering met isoconazol crème ondanks een goede therapietrouw: terbinafine crème.
    3. Alleen bij diepe tinea pedis (met mocassin patroon) wordt een perorale behandeling aanbevolen want hierbij is het stratum corneum vaak dermate verdikt dat de diepere huidlagen met een lokaal antimycoticum onvoldoende bereikt worden.  Oraal terbinafine wordt gekozen vanwege de kortere duur van de behandeling

Behandeling

Geselecteerd

Dermatomycosen hebben doorgaans een onschuldig karakter. Gebruikelijke adviezen zijn het vermijden van factoren die maceratie van de huid bevorderen (warmte, vocht, wrijving) en badslippers te gebruiken in gemeenschappelijke doucheruimtes. Deze adviezen zijn niet wetenschappelijk onderbouwd, maar zijn gebaseerd op etiologische en pathofysiologische overwegingen$​​​​​​$​​​$​​​. Bij één derde van de patiënten geneest een schimmelinfectie beperkt is tot de huid tussen de tenen spontaan na 6 tot 8 weken$​​​.

Werkzaamheid
Voor de behandeling van tinea pedis zijn zowel de allylamines (terbinafine) als de azoolderivaten werkzaam gebleken (lokale of orale toediening) zonder bewezen verschil tussen de twee klassen​​​​​. Lokale behandeling verdient steeds de voorkeur gezien de potentiële ongewenste effecten van een orale behandeling.
Zie ook plaatsbepaling Repertorium BCFI 15.1.3.
Selectie:
Omdat de werkzaamheid van azoolderivaten en allylamines vergelijkbaar is en omdat er verschillen zijn in kosten, vergoeding en dosering, wordt isoconazolcrème (een azoolderivaat) geselecteerd$​.

Geselecteerde geneesmiddelen

Bij uitblijven van genezing ondanks een goede compliance is het aangewezen om over te schakelen op een lokaal antimycoticum uit een andere groep. Voor de behandeling van tinea pedis (dermatophytosis) zijn azoolderivaten en allylamines (terbinafine) doeltreffend en hun doeltreffendheid is vergelijkbaar zie plaatsbepaling Repertorium BCFI 15.1.3.
Een crème krijgt de voorkeur, de oplossing wordt beter vermeden omwille van ongewenste effecten$​​​​​.

Geselecteerde geneesmiddelen

Bij oppervlakkige dermatomycosen worden geen orale antimycotica aanbevolen behalve voor voetschimmel met mocassinpatroon$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​. Hierbij is het stratum corneum vaak dermate verdikt dat de diepere huidlagen met een lokaal antimycoticum onvoldoende bereikt worden, waardoor maandenlange lokale behandeling noodzakelijk is.
 
Werkzaamheid
Een orale behandeling met zowel terbinafine als itraconazol is werkzaam bij voetschimmel met mocassinpatroon zie ook Transparantie fiche $​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​$​​​​​​​​​​​​​. Er zijn onvoldoende gegevens om de verschillende orale antischimmelmiddelen te vergelijken$​​​​​​​​​​​​​.
Richtlijnen
Bij ernstige vormen of indien lokale therapie niet voldoende blijkt kiest de Prodigy voor terbinafine of itraconazol oraal zonder voorkeur voor een bepaald product. De Cochrane sluit zich hierbij aan$​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​.  Mede op basis van de kortere behandeling kiest de NHG in haar standaard voor oraal terbinafine 1 dd 250 mg gedurende twee weken.  
Veiligheid 
Indien verwacht wordt dat deze middelen langer dan een maand worden gebruikt adviseert de bijsluiter vooraf de leverfuncties te controleren. Patiënten met een voorafbestaande leveraandoening hebben een verhoogd risico op leverschade. Bij hen zijn deze middelen gecontra-indiceerd. Onderzoek naar dosering en duur van de behandeling laat echter niet zien dat bij een kortere behandeling minder bijwerkingen optreden​​​​​​​​​​​​​​​.
 
Wij overwegen enkel een orale behandeling in uitzonderlijke gevallen omwille van het onschuldige karakter van de aandoening, het gebrek aan onderzoeksgegevens bij ouderen en de hogere kans op ongewenste effecten bij deze patiëntengroep. Hierbij wordt gekozen voor terbinafine oraal.

Geselecteerde geneesmiddelen

Feedback