Formularium Ouderenzorg
Diverticulitis
Literatuur geraadpleegd tot: 02/02/2021
- Voor de behandeling van ongecompliceerde diverticulitis heeft recent onderzoek aangetoont dat antibiotica niet nuttig zijn.
- In geval van gecompliceerde diverticulitis is ziekenhuisopname en/of gespecialiseerd advies vaak noodzakelijk.
- Indien ziekenhuisopname niet wenselijk is, kan poliklinische antibioticatherapie worden overwogen:
- Amoxicilline + clavulaanzuur is een eerste keuze.
- Enkel bij penicillineallergie is 'ciprofloxacine + metronidazol' een alternatief. De kans op complicaties (o.a.Clostridium difficile) is, met deze combinatie, groter bij ouderen.
Behandeling
Geselecteerd
Medicamenteus
Basisbehandeling van ongecompliceerde diverticulitis: Symptomatische behandeling, geen antibioticum: pijnstiller
Geselecteerde geneesmiddelen: paracetamol
Er is gebrek aan evidentie in geval van ongecompliceerde diverticulitis om antibiotherapie aan te bevelen met het oog op snellere genezing of preventie van complicaties
BAPCOC geeft aan dat antibiotica niet nuttig zijn voor de behandeling van ongecompliceerde diverticulitis (GRADE 1A; volgens BAPCOC).
Paracetamol is aangewezen als pijnstiller. Men moet het gebruik van NSAID’s of narcotische analgetica vermijden omwille van een verhoogd risico op perforatie
Het is aanbevolen om in een eerste tijd enkel vloeistoffen in te nemen en om vaste voeding geleidelijk te herintroduceren wanneer de symptomen na 2 tot 3 dagen verminderen
Indien er geen verbetering is ondanks symptomatische behandeling en ziekenhuisopname niet wenselijk is of bij immuungecompromitteerde patiënten of belangrijke comorbiditeit of gecompliceerde diverticulitis, eerste keuze: Aminopeniclline
Geselecteerde geneesmiddelen: amoxicilline + clavulaanzuur
Volgens BAPCOC zijn antibiotica wel geïndiceerd:
- bij immunogecompromitteerde, bij patiënten met belangrijke comorbiditeit, bij een CRP >150mg/L (GRADE 1C*)
- bij gecompliceerde diverticulitis bevestigd door CT-abdomen (GRADE 1C*)
La HAS vermeldt ook het feit dat in een ambulante omgeving, als de patiënt niet verbetert met symptomatische behandeling, zelfs als hij niet voldoet aan de criteria voor ziekenhuisopname, antibiotica kunnen worden overwogen.
Posologie (volgens BAPCOC):
- amoxicilline-clavulaanzuur oraal
- 1,5 g per dag in 3 giften gedurende 7 dagen
Indien antibiotica geïndiceerd zijn en bij penicillineallergie, alternatief voor amoxicilline: Chinolon + nitro-imidazool derivaat
Geselecteerde geneesmiddelen: ciprofloxacine oraal, metronidazol oraal
Volgens BAPCOC is de combinatie ciproflaxine+ metronidazol een alternatief bij penicillineallergie: Repertorium BCFI 11.1.1.1: Penicillines: ongewenste effecten
Posologie:
- ciprofloxacine + metronidazol oraal
- ciprofloxacine: 1 g per dag in 2 giften
- metronidazol: 1,5 g per dag in 3 giften gedurende 7 dagen
Veiligheid
- Het gebruik van chinolonen bij ouderen wordt in verband gebracht met een hoger risico op peesschade, verlenging van het QT-interval en bijwerkingen van het CZS (toevallen, verwardheid).
-
In een grootschalig epidemiologisch onderzoek werd, bij patiënten ≥65 jaar die poliklinisch werden behandeld voor ongecompliceerde diverticulitis, het gebruik van de combinatie van 'metronidazol en fluorochinolon' in verband gebracht met een significant verhoogd risico op clostridium difficile-infectie ((1,2% versus 0,6%) in vergelijking met het gebruik van 'amoxicilline/clavulaanzuur', met eenzelfde doeltreffendheid
$ .
Deze gegevens pleiten ervoor deze combinatie alleen te reserveren voor patiënten met penicilline-allergie.
Geselecteerde geneesmiddelenDoorverwijzing
In geval van gecompliceerde diverticulitis of persistentie van klachten: Doorverwijzing naar specialist
Indien een diverticulitis optreedt bij een risicopatiënt (ernstige symptomen van infectie, diabetes mellitus, nierfalen, maligniteit, cirrose, behandeling met orale corticosteroïden, chemotherapie of behandeling met immunosuppressiva) of gecompliceerd verloopt (rectaal bloedverlies, perforatie of peritonitis, intra-abdominaal abces, fistelvorming) of persisteren van de symptomen na 48 u ondanks ambulante behandeling met antibiotica, is hospitalisatie aangewezen