Geneesmiddeleninformatie

Geneesmiddelenfiches

Ga naar overzicht geneesmiddelen

Fentanyl

ATC: N02AB03

Durogesic Fentanyl EG Fentanyl Sandoz Matrifen

Klik op de merknaam voor informatie over dit geneesmiddel via het BCFI.

Selecties

Palliatieve zorg:

behandeling van chronische gestabiliseerde matige tot ernstige pijn (niveau 3 op de pijnladder volgens de WHO), als alternatief voor subcutane of orale toediening van morfine (bij refractaire ongewenste effecten of slikstoornissen)
neuropathische pijn.

Posologie

om de startdosis te bepalen, moet de equivalentiedosis worden berekend: in de praktijk komt het vrijstellen van 25 µg fentanyl per uur overeen met een orale dosis morfine van 60 à 90 mg per 24 uur:

Morfine (oraal)/24 u	Fentanylpleister
30 mg (30-60)	12 μg/uur
60 mg (61-90)	25 μg/uur
120 mg (91-150)	50 μg/uur
180 mg (150-210)	75 μg/uur
240 mg (211-270)	100 μg/uur

werking: na 12 à 18 uur; dien de gebruikelijke morfinedosis verder toe gedurende minstens 12 uren na het aanbrengen van de eerste pleister
werkingsduur: 72 uur; deze duur kan korter zijn (tot 48 uur bij 5% van de patiënten)
de dosis moet aangepast worden (in principe om de 72 uur) in functie van de eventueel toegediende dosissen morfine (normale vrijstelling) bij doorbraakpijn, in functie van het pijnniveau en van de ongewenste effecten
er is in principe geen maximale dosis, zolang de ongewenste effecten onder controle zijn; meerdere pleisters kunnen met elkaar gecombineerd worden
na het verwijderen van een pleister vermindert de serumconcentratie tot de helft na gemiddeld 17 uur (13 à 22 uur)

Bij nierinsufficiëntie

(relatief in palliatieve context) de patiënt opvolgen voor symptomen van fentanyltoxiciteit

Voorzorgen

(relatief in de palliatieve context)

voorzichtigheid in geval van hypothyroïdie, brady-arythmie, intracraniële overdruk, respiratoire insufficiëntie, bijnier-, lever-, nierinsufficiëntie, astma, prostaathypertrofie
voor de preventie van obstipatie: van bij de start van de behandeling hygiënische en dieetmaatregelen in acht nemen en een laxativum voorschrijven (sorbitol)
bij hittegolf: kan de effecten van een hitteslag versterken
eigen aan het gebruik van een transdermaal systeem:
- waakzaamheid is geboden bij koorts; vermijd warme baden; stel de pleister niet bloot aan warmtebronnen zoals verwarmde kussens, electrische dekens…(risico van verhoging van de serumconcentratie van fentanyl als de huidtemperatuur toeneemt)
- plak de pleister op een onbeschadigd, onbehaard en droog deel van de huid (borstwand, hoog op de rug, bovenarm,…)
- de pleister onmiddellijk na het verwijderen uit de verpakking op de huid aanbrengen en gedurende 30 seconden aandrukken
- verander van locatie telkens een nieuwe pleister wordt aangebracht; verzeker u ervan dat de oude pleister wel degelijk verwijderd is
- verwijder zorgvuldig de gebruikte pleisters (deze bevatten doogaans nog een grote hoeveelheid fentanyl)
- vermijd om een losgekomen pleister opnieuw aan te brengen
- er bestaan verschillen tussen de patiënten onderling wat betreft de absorptie: deze hangt af van de dikte van de huid, lichaamstemperatuur en de mate van het zweten, dus nauwkeurige controle bij het veranderen van specialiteit

Ongewenste effecten

de meest voorkomende zijn: nausea, braken, obstipatie, hypotensie, bradyardie, verwardheid, overmatig zweten en urinaire retentie; er treedt progressief tolerantie op t.o.v. deze ongewenste effecten (behalve t.o.v. obstipatie)
sedatie en ademhalingsdepressie (indien ze aanhouden of heroptreden kan dit een teken zijn van overdosering)
huidreacties zoals rash, eryhteem en jeuk

Interacties

+ alcohol en centraal sederende geneesmiddelen: versterking van het sedatief effect

+ morfine agonisten-antagonisten (buprenorfine, pentazocine): verminderen van het analgetische effect door competitie t.h.v. de receptoren, met risico van optreden van ontwenningsverschijnselen

+ inductoren van CYP3A4 (zie $): risico van vermindering van het effect van fentanyl

+ inhibitoren van CYP3A4 (zie $): risico van accumulatie van fentanyl en toename van de ongewenste effecten

+ geneesmiddelen met bradycardiserend effect: (amiodaron, sotalol, diltiazem, verapamil, clonidine, moxonidine): toename van het risico van verlenging van het QT-interval

+ geneesmiddelen met serotoninerge werking: MAO-inhibitoren, amitriptyline, SSRI’s, dextrometorfan, tramadol, triptanen, Sint Janskruid: verhoging risico van serotoninesyndroom

+ geneesmiddelen die constipatie of intestinale obstructie kunnen veroorzaken: toename van het risico op constipatie

Pletten en delen

Gezien de afwezigheid van informatie over kwaliteit, werkzaamheid en veiligheid van verknipte transdermale pleisters, wordt afgeraden de pleisters te verknippen. Er zijn gevallen van overdosering gerapporteerd.

Feedback