Formularium Ouderenzorg
Foliumzuur (Vit B9)
Literatuur geraadpleegd tot: 05/06/2023
- Macrocytaire anemie door foliumzuurtekort moet gecorrigeerd worden nadat concomitante vitamine B12-deficiëntie is uitgesloten (en behandeld indien aanwezig).
Belangrijkste wijzigingen
- Een chinese RCT toonde aan dat het associëren van foliumzuur aan enalapril de evolutie van nierinsufficiëntie afremt. Dit voordeel moet nog geëvalueerd worden bij een westerse en oudere populatie.
Achtergrondinformatie
Natuurlijke bronnen
Vlees, lever, eieren, bladgroenten.
Tekenen van tekort
Doordat er van een foliumzuurvoorraad in het lichaam nauwelijks sprake is, kan bij onvoldoende opname of toegenomen verbruik snel foliumzuurdeficiëntie ontstaan. Dit wordt meestal veroorzaakt door een eenzijdige voeding, alcoholisme of geneesmiddelen die met het foliumzuurmetabolisme interfereren, zoals methotrexaat, pyrimethamine, trimethoprim en fenytoïne.
Bij ouderen varieert het percentage met een onvoldoende foliumzuurstatus van 2 tot 23%, waarbij ouderen die niet zelfstandig wonen of verzwakt zijn het grootste risico lopen op een onvoldoende foliumzuurstatus
Het klinisch beeld wordt voornamelijk gevormd door macrocytaire anemie. Omdat rode bloedcellen ongeveer 4 maanden in de bloedcirculatie blijven, kan het maanden duren voordat mensen met een foliumzuurtekort macrocytaire anemie ontwikkelen
Sommige praktijkrichtlijnen raden aan om foliumzuur te bepalen bij ouderen met delier of dementie
Ongewenste effecten/toxiciteit
Foliumzuur als supplement wordt over het algemeen goed verdragen. Gastro-intestinale symptomen en allergische reacties komen zelden voor. Er zijn enkele gevallen van sterk verlaagde serumconcentratie van fenytoïne bij foliumzuursuppletie, wat convulsies kan veroorzaken
Sommige studies melden zelfs een verhoogd kankerrisico. Dit risico zou op de grens van de statistische significantie liggen voor alle kankers samen, maar volgens een meta-analyse wel statistisch significant zijn voor prostaatkanker
Suppletie met vitamine B6, vitamine B12 en foliumzuur
Voorzorgsmaatregel
Behandeling met foliumzuur mag in principe pas worden ingesteld nadat vitamine B12-deficiëntie is uitgesloten, aangezien dan wel de anemie genormaliseerd wordt maar niet de neurologische afwijkingen ten gevolge van vitamine B12-deficiëntie
Behandeling
Geselecteerd
Preventie
In geval van behandeling met methotrexaat: Foliumzuur (VitB9)
Geselecteerde geneesmiddelen: foliumzuur
Bij patiënten die omwille van rheumatoïde arthritis, de ziekte van Crohn en ernstige psoriasis behandeld worden met methotrexaat adviseren we de inname van 5 à 10 mg foliumzuur wekelijks (de dag na de inname van methotrexaat) of 1mg per dag (behalve op de dag van inname van methotrexaat).
Geselecteerde geneesmiddelenMedicamenteus
Bij megaloblastaire anemie ten gevolge van foliumzuurdeficiëntie: Foliumzuur (Vit B9)
Geselecteerde geneesmiddelen: foliumzuur
Het is in de regel aanbevolen om macrocytaire anemie door foliumzuurtekort te corrigeren met foliumzuursupplementen
Niet geselecteerd
Medicamenteus
Foliumzuur (in combinatie) bij de preventie van leeftijdsgebonden maculadegeneratie
Mogelijk is er voor foliumzuur in combinatie met vitamine B6 en B12 een beperkte plaats in de preventie van leeftijdsgebonden maculadegeneratie bij vrouwen met een hoog cardiovasculair risico
Foliumzuur bij de preventie van cardiovasculaire aandoeningen, CVA, sterfte of kanker, voor het behoud van cognitieve functies, bij hyperhomocysteïnemie of in secundaire cardiovasculaire preventie
Foliumzuur heeft geen bewezen nut in de preventie van cardiovasculaire aandoeningen
In één studie werd een positief effect van foliumzuursuppletie gezien op het cognitief functioneren bij ouderen zonder dementie met hyperhomocysteïnemie en normale vitamine B12-spiegel. De klinische relevantie van dit effect is waarschijnlijk niet groot en bovendien gaat het om een erg geselecteerde populatie
Hoge homocysteïnespiegels worden in observationele studies in verband gebracht met een verhoogd cardiovasculair risico. Toediening van foliumzuur, vitamine B6 en/of vitamine B12 verlaagt de homocysteïnespiegels. Een meta-analyse van de Cochrane Collaboration toont echter geen werkzaamheid van een homocysteïneverlagende behandeling met vitamine B6, vitamine B12 of foliumzuur
Toediening van vitamine B6, vitamine B12 en foliumzuur, al dan niet in combinatie met omega-3-vetzuren, toont geen effect in de secundaire cardiovasculaire preventie (na een myocardinfarct of CVA of bij onstabiele angor)
Foliumzuur ter preventie van de progressie van chronische nierinsufficiëntie
Een chinese RCT