Formularium Ouderenzorg
Rosacea
Literatuur geraadpleegd tot: 30/05/2020
- De meeste studies over de behandeling van rosacea hebben een hoog of onzeker risico van bias.
- Bij deze formularium, we selecteren de opties met de gunstigste risico-batenverhouding
- eerste keuze : lokale metronidazol. Bij rosacea is metronidazol de best onderzochte lokale behandeling en wordt ook verondersteld dat het de beste verdraagbaarheid heeft
Het is ook de goedkoopste behandeling (in magistrale bereiding).
- Azelaïnezuur (off-label gebruik) of lokaal ivermectine worden voorgesteld als tweede stap behandeling bij onvoldoende respons op lokaal metronidazol.
- Bij falen van de lokale behandeling of in geval van ernstige rosacea wordt orale behandeling voorgesteld : doxycycline wordt gekozen omdat het een gunstigere baten/risicoverhouding biedt dan orale metronidazol. Deze indicatie wordt niet vermeld in de SKP, maar is gebaseerd op verschillende studies. (zie Repertorium BCFI 15.7)
- eerste keuze : lokale metronidazol. Bij rosacea is metronidazol de best onderzochte lokale behandeling en wordt ook verondersteld dat het de beste verdraagbaarheid heeft
- Vanwege gebrek aan vergelijkende studies van goede kwaliteit en langetermijngegevens, brimonidine niet geselecteerd is.
Belangrijkste wijzigingen
- De symptomen van rosacea verergeren bij 16% van de patiënten behandeld met brimonidine gel. Er is een rebound effect beschreven 8 tot 12 uur na het aanbrengen van de gel. Erythemen, jeuk, branderigheid, angio-oedeem en hypotensie zijn gerapporteerd als ongewenste effecten.
Introductie
De meerderheid van de studies betreffende de behandeling van rosacea hebben een hoog of onduidelijk risico op bias
Behandeling
Geselecteerd
Medicamenteus
Eerste keuze : lokale behandeling met metronidazol
Geselecteerde geneesmiddelen: metronidazol - dermatologisch
Ondanks het feit dat de meerderheid van de studies een hoog of onduidelijk risico op bias hebben, is er onderbouwing van matige kwaliteit die de werkzaamheid aantoont van lokaal metronidazol bij de behandeling van matige tot ernstige rosacea
Als lokale behandeling is de meeste ervaring opgedaan met metronidazol crème, gel of emulsie, die we dan ook selecteren in het Formularium
Bij falen van lokale metronidazole : azelaïnezuurcrème
Geselecteerde geneesmiddelen: Azelaïne zuur (lokaal)
Ondanks het feit dat de meerderheid van de studies een hoog of onduidelijk risico op bias hebben, is er enige onderbouwing voor de werkzaamheid van lokaal azelaïnezuur bij de behandeling van matige tot ernstige rosacea
Bij falen van lokale metronidazole : ivermectine lokaal
Geselecteerde geneesmiddelen: Ivermectine lokaal
Ivermectine is werkzamer dan placebo voor de reductie van het aantal letsels en het induceren van remissie. Slechts 1 studie vergeleek echter ivermectine met metronidazole, waarbij ivermectine iets werkzamer bleek dan metronidazole, zowel voor het verdwijnen van de letsels als voor het behoud van remissie. Deze studie was echter slechts enkelgeblindeerd, waardoor bias mogelijk is en het effect mogelijk overschat werd
Mogelijke ongewenste effecten zijn branderig gevoel, huidirritatie, droogheid en jeuk. In afwachting van meer vergelijkend onderzoek blijft metronidazole de eerstekeuzebehandeling
Bij ernstige rosacea en falen van lokale behandeling: Doxycycline
Geselecteerde geneesmiddelen: doxycycline
Na falen van de lokale behandeling met metronidazole en azelaïnezuur, en/of bij ernstige rosacea met papels en pustels, wordt in richtlijnen orale antibiotische behandeling met tetracyclines aangeraden
Niet geselecteerd
Medicamenteus
Benzoylperoxide
Wegens onduidelijke effectiviteit en risico op bijwerkingen wordt benzoylperoxide niet geselecteerd
Een systematische review includeerde twee dubbelblinde placebogecontroleerde onderzoeken die een gunstig effect lieten zien bij behandeling met benzoylperoxide, als monotherapie of in combinatie met clindamycine, in vergelijking met placebo. Door methodologische tekortkomingen en het beperkt aantal onderzochte patiënten is de zeggingskracht van deze onderzoeken te beperkt om benzoylperoxide aan te bevelen in deze indicatie
Orale behandeling met metronidazol
Richtlijnen overwegen soms metronidazole per os als doxycycline vermeden moet worden. Ongewenste effecten zijn echter frequenter dan bij doxycycline. Daarom wordt langdurig gebruik hiervan niet geadviseerd
Brimonidine lokaal
Brimonidine is een alpha-sympathomimeticum. In twee kortdurende (4 weken) RCTs bleek brimonidine tartraat gel werkzamer dan placebo voor het verminderen van erytheem. Het effect zou maximaal zijn na 3 uren en 12 uren aanhouden. Patiënten met meer dan 3 inflammatoire letsels werden in deze studies uitgesloten. Gerapporteerde ongewenste effecten zijn erythemen, jeuk en branderigheid